Stilhouden verrekijker

Een verrekijker kan nog zo goed zijn, als je de kijker niet stil kunt houden, mis je veel details. Het is grappig om op internet te zien hoe vindingrijk mensen zijn in het verzinnen en in elkaar zetten van knappe constructies om een stabiel beeld te krijgen. Jammer genoeg zijn veel oplossingen veel te omslachtig. Het doel blijft om zonder veel gedoe te kunnen sterrenkijken. 

Ik ga dus uit van het in de hand houden van de kijker, hooguit met het gebruik van eenvoudige hulpmiddelen. Uit eigen ervaring heb ik de volgende tips om het beeld zo stil mogelijk te houden. 

Tip 1: Gebruik een kijker die niet boven je macht ligt.
Kies liever een kleinere lichte kijker die je stil kunt houden dan een kijker met grote lenzen die je trillingen bezorgt.

Tip 2: Ga zitten! Er is een geweldig hulpmiddel dat bijna iedereen al heeft: een tuinstoel. De handigheden die ik ken om al staande een stabiel beeld te krijgen, werken nooit even goed als zittend waarnemen. Dat geldt in ieder geval voor mij. Ga dus zittend kijken en zorg dat je rug steun heeft. Bij objecten hoger aan de hemel is het fijn als je de rugleuning naar achteren kunt stellen. Zorg (eventueel met een kussentje) dat je steun in je nek hebt. Gebruik geen stoel die helemaal achterover klapt waarbij je voeten van de grond af komen. Dit lijkt handig om objecten recht boven je te bekijken, maar het ondersteunen van je ellebogen gaat moeilijk in zo’n lighouding (zie tip 4) en je beperkt je in bewegingsrichting. 

Tip 3: Houd je ellebogen naar beneden en niet ver uit elkaar. 

Tip 4: Het helpt enorm als je je ellebogen ergens op kunt laten steunen. Helaas lukt het met normale tuinstoelen niet om je ellebogen op de leuningen te laten rusten én gelijktijdig met je verrekijker omhoog te kijken. Zelf gebruik ik een verhoogd plankje (een simpel knutselwerkje) om mijn ellebogen te ondersteunen. 
Zie voor een voorbeeld bij de accessores/elleboogplankje.

Wat ook kan:

Beeldstabilisatie

In 1995 bracht Canon de eerste verrekijker uit met een actief optisch beeldstabilisatiesysteem. Je bewegingen worden gemeten en met hulp van een microprocessor razendsnel gecompenseerd. Dat werkt behoorlijk goed. Natuurlijk zijn dit soort kijkers wel een stuk duurder, vergeleken met kijkers met ongeveer dezelfde specificaties zonder stabilisatie. Ze zijn in de regel ook zwaarder en gebruiken batterijen, maar het is zeker een goede manier om een stabiel beeld te verkrijgen.

En een statief?

Met behulp van een statiefadapter kun je de meeste verrekijkers op een statief monteren. Met een verrekijker op een stevig statief krijg je natuurlijk een stabieler beeld dan met de verrekijker in de hand. Maar het werkt niet fijn voor objecten die wat hoger aan de hemel staan. Ongemakkelijke houdingen en pijn in je nek bederven al gauw de pret. Het is lastig om het statief op een voor jou juiste hoogte in te stellen, die voor elk object weer anders is. 

Wat voor mij het beste werkt is een combinatie van handmatig zittend kijken vanuit een stoel en gebruik van de verrekijker op een driepoot statief. Plaats het statief zodanig dat twee poten naast je stoel op de grond staan, terwijl de derde poot recht voor je uit staat. Tijdens het kijken kantel je het statief met de daarop gemonteerde verrekijker naar je toe zodat het nog maar op twee poten steunt. Met een juist ingestelde statiefhoogte kun je de kijker voor je ogen brengen en ontspannen kijken. 

De bewegingen die het statiefhoofd kan maken zorgen voor wat vrijheid van richten. Ook kun je wat schuiven met de statiefpoten. 
Nog een voordeel van op deze manier kijken op de driepoot is dat als je je wilt draaien en je stoel wilt verzetten, je je handen vrij hebt zodra je het statief naar voren kantelt.

P-Mount

Als je erg enthousiast wordt en een flink grotere/zwaardere verrekijker op de hemel wilt richten dan ontkom je er niet aan om een statief te gebruiken en adviseer ik een Parallelstatief/P-mount. De grotere verrekijker valt buiten het kader van het boek en deze website. Ik laat hier alleen maar een plaatje zien van een variant van een P-mount die ik zelf (staand) gebruik met een 15x80 verrekijker.

Monopods

Een tussenvorm van in-de-hand-houden en een statief gebruiken is het gebruik van een monopod, oftewel een éénpoot statief.

Een monopod geeft extra stabiliteit, maar beperkt je bewegingsvrijheid niet zo sterk als een driepoot statief. Het vergt wel een extra investering én je moet de verrekijker op zo’n manier op de monopod bevestigen dat het prettig richten is. Een combinatie van een monopod met een ‘actiongrip’-balhoofd werkt goed. 
Bij zittend kijken zal de monopod vaak scheef op de grond steunen. Een voet met een ‘spike’ verdient daarom de voorkeur.

Via een vlakke kantelbare spiegel?

Met een laaggeplaatste kantelbare vlakke spiegel kun je zeer comfortabel naar de sterren kijken. Er zijn voor- en tegens. Lees bij de accessoires hier meer over.

Lees alles over sterrenkijken met een verrekijker in het boek!